S-100B
Waarom deze test?
Om het effect van de behandeling van huidkanker te volgen of om het herstel van hersenschade te voorspellen.
Welk materiaal?
Bloed
Wat wordt er getest?
De test meet de hoeveelheid S100B in het bloed. S100B is een eiwit dat wordt aangemaakt in huidpigmentcellen en in hersencellen. De test wordt voor twee verschillende doeleinden gebruikt:
Tumormerker: S-100B-eiwit wordt normaal gesproken in grote hoeveelheid aangemaakt door speciale huidpigmentcellen de zogeheten melanocyten. In een kwaadaardige vorm van huidkanker (maligne melanoom) zijn de huidcellen veranderd waardoor ze veel sneller in aantal toenemen. Omdat er meer cellen aanwezig zijn, zal er ook meer S-100B-eiwit worden gevormd. Bij behandeling van een melanoom neemt naar verwachting het aantal kankercellen af waardoor de hoeveelheid S-100B zal dalen. De hoeveelheid S-100B in het bloed kan dus gebruikt worden als tumormerker voor huidkanker en om het effect van de therapie te volgen. Hersenschade: S-100B wordt behalve door huidcellen ook aangemaakt door cellen in de hersenen. Bij ernstige hersenschade lekt het eiwit uit de cellen en komt vervolgens via het hersenvocht in het bloed terecht. Op deze manier kan het S-100B-eiwit gebruikt worden als merker voor de aanwezigheid van hersenschade. De bepaling wordt aanbevolen als voorspeller van blijvende hersenschade na ischemische (bloedeloosheid) schade na bijv. een herseninfarct.Hoe wordt het materiaal verkregen?
Een buisje bloed wordt afgenomen uit een ader aan de binnenkant van de arm, meestal in de plooi van de elleboog. Om deze ader goed te kunnen zien en voelen wordt een stuwbandje strak om de bovenarm getrokken. In de ader wordt geprikt met een holle naald waardoor het bloed in het buisje wordt gezogen. De naald wordt maar één keer gebruikt en daarna vernietigd.
Wanneer wordt deze test gedaan?
De dokter kan deze test laten uitvoeren om twee verschillende redenen:
Bij patiënten met een kwaadaardige vorm van huidkanker (maligne melanoom). Aan de hand van de hoeveelheid S-100B in het bloed kan worden gecontroleerd of een behandeling (meestal via een operatie) effect heeft gehad. Voordat de patiënt start met een behandeling van melanoma zal de hoeveelheid S-100B in het bloed worden gemeten. Dit is de uitgangswaarde. Als de hoeveelheid S-100B na de behandeling gezakt is tot normale waarden is de behandeling effectief en is de kans op genezing groter. De test is niet geschikt om een melanoom op te sporen. Na een ongeval waarbij er kans is op hersenschade bijv. ten gevolge van bloedeloosheid kan de hoeveelheid S-100B in het bloed gemeten worden. De hoeveelheid S-100B in bloed zegt in dat geval iets over de ernst van de hersenschade.Wat betekent de uitslag?
Normaal: De normale waarde van S100B in bloed is minder dan 0,10 of minder dan 0,16 microgram per liter (afhankelijk van de gebruikte bepalingsmethode).
Verlaagd:
Als S-100B is verlaagd, dus een normale waarde heeft, is er geen verhoogde kans op huidkanker. Indien de test na een behandeling van huidkanker wordt uitgevoerd betekent een normale waarde dat de behandeling effect heeft gehad. In geval van melanoom zonder uitzaaiingen is in ongeveer 85% van de patiënten S-100B niet verhoogd. De test is daarom niet geschikt voor het stellen van de diagnose melanoma. Indien de test na een behandeling van huidkankermelanoma wordt uitgevoerd, betekent een normale waarde dat de behandeling effect heeft gehad. Een normale waarde betekent dat er waarschijnlijk geen hersenschade is.Verhoogd:
In patiënten met uitgezaaide melanoma (stadium IV) is S-100B in meer dan 80% van de gevallen verhoogd. Als S-100B verhoogd blijft na een behandeling van huidkankermelanoma betekent dit over het algemeen dat de kanker niet gunstig reageert op de behandeling of is teruggekomen na de behandeling. Als S-100B verhoogd is, voorspelt dit een slecht herstel van de opgelopen hersenschade.Nog vragen?
De informatie over deze test komt van deskundigen uit het ziekenhuislaboratorium. Daar worden dagelijks vele honderden testen uitgevoerd. Laboratoriumspecialisten zorgen er voor dat dit op een veilige en juiste manier gebeurt. Zij adviseren de dokter bij afwijkende uitslagen en ingewikkelde problemen.
Heeft u naar aanleiding van deze informatie nog een vraag?
Stel deze dan aan een klinisch chemicus.
Heeft u als KC naar aanleiding van deze informatie nog een aanvulling?
Geef deze dan door aan de webredactie.